Prof. Ingrid Tieken-Boon van Ostade – badaczka Jane Austen na Wydziale Humanistycznym

Jane Austen, a właściwie jej dziedzictwo, było przedmiotem wykładów na Wydziale Humanistycznym wygłoszonych przez Prof. Ingrid Tieken-Boon van Ostade (Leiden University Centre for Linguistics, Uniwersytet w Lejdzie). W ciągu dwóch dni dowiedzieliśmy się wielu ciekawych rzeczy o tej słynnej autorce.

Pani Profesor to specjalistka w dziedzinie językoznawstwa historycznego, zajmuje się językiem XVIII-wiecznego piśmiennictwa, funkcjonowaniem historycznych społeczności językowych czy przebiegiem standaryzacji językowej. Jej monografie były drukowane w Oxford University Press, a także wielokrotnie nagradzane i wyróżniane. W środę, 11 czerwca od godziny 10:30 do godziny 11:30 miał miejsce wykład ,,Talking to you as fast as I could: The Language of Jane Austen’s Letters”, w którym badaczka opowiedziała słuchaczom o języku listów autorki ,,Dumy i uprzedzenia”. Z kolei 12 czerwca w tym samych godzinach odbył się w ramach VII Forum Doktorantów wykład ekspercki zatytułowany ,, Wills in Jane Austen’s family: close-reading and historical text types”.

Wstęp

Naszą gościnię przywitał Prodziekan ds. ogólnych i współpracy z zagranicą, dr Sylwester Łodej, który krótko ją przedstawił. Oba wykłady były niezwykle interesujące, mogliśmy się dowiedzieć, że Pani Profesor zbadała 3000 listów Jane Austen, która pisała je przez całe życie. Badaczka skupia się na prywatnych tekstach angielskiej pisarki, aby stworzyć jej ,,obraz” na podstawie prywatnych pism. Zarzewiem do wykładów była wizyta w Chawton House, gdzie obecnie znajduje się muzeum Jane Austen. Niedaleko od tego miejsca znajduje się Chawton Cottage, gdzie od 1809 roku mieszkała Jane, Cassandra – siostra, a także Martha Lloyd – przyjaciółka.

Metodologia i aspekty teoretyczne

Pani Profesor pracuje metodą ,,close-reading”, co można przetłumaczyć dosłownie jako ,,blisko tekstu”, polega ona na dokładnym czytaniu, niewychodzeniu poza rzeczywistość tekstowa i szukaniu kontekstów biograficznych w badanych dokumentach. Słuchacze dowiedzieli się, że w czasie, kiedy tworzyła Jane Austen, język którym pisała dopiero się formował, rozwijał. Z tego względu w listach znajduje się bardzo dużo wariantów, tych samych słów zapisanych w różny sposób, co nie było wtedy błędem.

Część wizualna i niejasności

Prof. Ingrid Tieken-Boon van Ostad nie tylko mówiła o życiu Jane Austen, ale też pokazała nam biurko, przy którym pisała angielska twórczyni. Ponadto uczestnicy dostali handout, na których znajdował się skan testamentu autorki ,,Dumy i uprzedzenia”. Dowiedzieliśmy się z niego, m.in. że Austen przepisuje 50 funtów brytyjskich bratu Henry`emu i taką samą kwotę gosposi brata – Bigeon. Zagadką pozostaje relacja między tymi dwiema kobietami. Kolejną ciekawą kwestią jest to, że nie mamy pewności, kto jest autorem testamentu, ponieważ wg ówczesnego prawa, przy spisywaniu testamentu powinien być obecny świadek. Trzeba zaznaczyć też, że w języku angielskim słowo ,,will”, czyli w wolnym tłumaczeniu 'wola’ ma inne znaczenie niż ,,testament” (’testament’). W testamencie opisywano rzeczy osobiste, codziennego użytku, który chcemy przekazać w spadku, natomiast ,,will” dotyczy ziemi, nieruchomości, tego co ma większą wartość. Austen napisała nie testament, lecz ,,wolę”, ale zapisała w niej zarówno rzeczy osobiste jak i te bardziej wartościowe.

Podsumowanie

Udział w wykładach był nie tylko możliwością zdobycia wiedzy o Jane Austen, jej listach i dziedzictwie, ale także okazją do wymiany doświadczeń z międzynarodową naukowczynią. Pani Profesor podkreśliła, jak ważne jest badanie piśmiennictwa i jak wielką rolę w badaniu języka i kultury epoki pełnią teksty historyczne. Te zagadnienia wpisują się w najnowsze kierunki badawcze z zakresu językoznawstwa historycznego i socjolingwistyki. Co równie ważne, spotkania z osobowościami nauki podnoszą jakość kształcenia na UJK.