Ostatnie tegoroczne Spotkanie ze Źródłem Archiwalnym w Kielcach

W środę 27 listopada odbyło się ostatnie tegoroczne Spotkanie ze Źródłem Archiwalnym w kieleckim Archiwum Państwowym.

Ostatnie spotkanie zostało poświęcone tematyce księży poddawanych represjom w okresie II wojny światowej oraz Polski Ludowej o tytule: Popiełuszko był jednym z wielu… Prześladowania księży w źródle archiwalnym.

Tak trudna tematyka zgromadziła wielu słuchaczy oraz prelegentów, w tym m.in. ks. dr. Tomasza Gocela z KUL-u, dr. Roberta Piwko – naczelnika delegatury IPN w Kielcach i dr. hab. prof. UJK Ryszarda Gryza.

Wydarzenie patronatem honorowym objął Jego Ekscelencja Ksiądz Biskup Kielecki dr Jan Piotrowski.

Spotkanie ze Źródłem Archiwalnym rozpoczął wstęp dyrektora Instytutu Historii UJK dr. hab. prof. UJK Jacka Pielasa, a następnie ks. dr. Tomasza Gocela nt. Księża diecezji kieleckiej prześladowani przez Niemców podczas II wojny światowej w źródłach archiwalnych znajdujących się w Archiwum Diecezjalnym w Kielcach. Prelegent wyjaśnił, na podstawie jakich źródeł badał temat (np. niemieckich świadectw zgonów, wywiadów, grypsów księży). Podał również szereg informacji, jedną z nich był fakt, że diecezja kielecka poniosła najmniejsze straty w bilansie całej Polski. Około 20% polskich księży zginęło w obozach lub w wyniku bezpośrednich morderstw ze strony niemieckiej, natomiast ok. 30% było prześladowanych. Głównymi przyczynami stosowania represji wobec polskich księży był ich udział w działalności partyzanckiej, manifestowanie przynależności do narodu polskiego. Jak podał ks. dr Tomasz Gocel:

Za swoją działalność patriotyczną, błogosławiony proboszcz katedry kieleckiej Józef Pawłowski został przewieziony do Oświęcimia, a następnie do Dachau, gdzie zginął.

Następnym prelegentem był dr Robert Piwko, który wygłosił referat pt. Ks. Tadeusz Szlenzak „Jur” kapelan oddziału dowodzonego przez kpt. Ignacego Zarobkiewicza „Swojaka”. Prelegent przedstawił w nim życiorys bohatera, który od najmłodszych lat przejawiał zainteresowanie stanem kapłańskim. Podczas II wojny światowej współpracował z polską konspiracją, z którą najpewniej wszedł w kontakt w szpitalu epidemiologicznym w Sandomierzu. Brał udział m.in. w akcji Burza jako kapelan. Kielecczyzna była pierwszym obszarem objętym represjami sowieckimi po 1945 r. Mimo to ks. Tadeusz Szlenzak podjął działalność duszpasterską podczas akcji Urzędu Bezpieczeństwa. Parafrazując dr. Roberta Piwko:

W latach ’70 ks. Tadeusz Szlenzak przeszedł na tło działalności Kościoła w Polsce. Mogło wynikać to również z jego już dość sędziwego wieku. W tym okresie skupił się na niemniej ważnej pracy, tj. na tłumaczeniu książek z języka niemieckiego w Opactwie benedyktynów w Tyńcu.

Następnie występowała Katarzyna Helik z referatem pt. „Nie zmogą nas te cierpienia, tylko przetopią i zahartują […]”. Losy Maksymiliana Marii Kolbego w czasie II wojny światowej. Prelegentka mówiła o drukarni Niepokalanów, gdzie wydawano pismo antyliberalne i antylewicowe pt. Rycerz Niepokalanej, prowadzonej przez zakon franciszkanów. Prelegentka przedstawiła represje, które spadły na drukarnię oraz osobę Maksymiliana Marię Kolbego. Podczas swojego pobytu w obozie w Auschwitz miał namalować obraz Matki Boskiej dla jednego z oficerów Wehrmachtu, który podał się za katolika z Bawarii – obraz miał być prezentem dla jego matki. informacja o bohaterskiej śmierci Maksymiliana Marii Kolbego, który zgłosił się w zamian za wytypowanego do śmierci głodowej sierżanta wojska polskiego Franciszka Gajowniczka, została opublikowana w artykule zamieszczonym w Rycerzu Niepokalanej. Przyczyniło się to do zbierania informacji od świadków niesławnego apelu w KL Auschwitz. Jak zaznaczyła autorka:

W okresie PRL wykształcił się kult postaci Maksymiliana Marii Kolbe, który władza komunistyczna próbowała zlikwidować.

Katarzyna Helik występująca podczas Spotkania ze Źródłem Archiwalnym.

Licznie przybyli specjaliści w tej jakże trudnej materii prześladowań księży w okresie II wojny światowej i Polski Ludowej wypełni salę konferencyjną po brzegi. Wśród słuchaczy znalazło się szerokie grono osób, w tym m.in. wykładowcy i studenci UJK.

/fot. Redakcja