Kłamstwa i manipulacja, czyli sytuacja mediów w PRL

Sytuacja polityczna i medialna w okresie PRL była bardzo niestabilna. Władza wykorzystywała media, aby manipulować i kontrolować społeczeństwo. Komuniści stworzyli machinę propagandową, a prasa opozycji politycznej przestała istnieć na kilkadziesiąt lat.

Początki cenzury

Polska po wydarzeniach z 1944 roku stała się krajem totalitarnym, a u władzy byli zależni od Moskwy komuniści. Fakt ten mocno uwidaczniał się w obszarze medialnym. Przejawiał się kontrolą treści w środkach masowego przekazu. Cenzura była niezwykle ważnym elementem całego systemu manipulacji. Propaganda miała na celu spopularyzowanie władzy, co było możliwe poprzez uwidocznienie sukcesów i manipulacje faktami.

W PRL występowała cenzura prewencyjna. Związana była z nakazem przekazania każdej treści do organu cenzorskiego, w celu jej zaakceptowania. Już w 1946 powstał Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. Był to organ, który miał zwalczać publikacje godzące w totalitaryzm państwowy, a jego głównym zadaniem było kontrolowanie prasy, nadzór nad jej rozpowszechnianiem i publikacjami. W przypadku, gdy publikacja nie stosowała się do obowiązującego prawa, nakazywano modyfikację lub całkowite usunięcie niezgodnego z linią partii fragmentu.

Monopol informacyjny

Władza posiadała monopol informacyjny. Oznaczało to, że każda informacja pojawiająca się w mediach pochodziła od partii rządzącej. Prasa opozycji politycznej przestała istnieć na kolejne dekady. Monopol w kwestii informacji oznaczał także, że media przestały pełnić funkcję niezależnych źródeł informacji.

Głównym elementem monopolu informacyjnego było scentralizowane zarządzanie mediami. Władze PRL posiadały pełną kontrolę nad wszystkimi formami mediów, włączając w to prasę, radio, telewizję i agencje informacyjne. Decyzje redakcyjne, treści programów i publikacji były kierowane przez partyjnych działaczy lub funkcjonariuszy. Wykorzystywano różne techniki manipulacji informacyjnej, takie jak selektywne podawanie faktów czy kreowanie obrazu bohaterów.

Kampanie nienawiści

Rządzący wykorzystywali wszelkie środki, by zdyskredytować swoich wrogów politycznych. W takim celu tworzone były kampanie nienawiści. W ówczesnej prasie potrafiły codziennie, przez wiele miesięcy, ukazywać się rażące w jakąś grupę społeczną artykuły. Charakterystyczne dla nich było kreowanie atmosfery niechęci, uprzedzeń i wrogości. Powielano najgorsze stereotypy, aby móc jak najmocniej uderzyć w najczulsze punkty. Nie obawiano się także stosować fałszywych oskarżeń, które były na porządku dziennym .

Jedną z najbardziej brutalnych kampanii nienawiści władza przeprowadziła w 1968 roku przeciwko ludności żydowskiej. Rozpoczęła się ona w marcu 1968 roku i trwała przez następne kilka tygodni. Propaganda oskarżała żydów o wzniecenie protestów wśród nieświadomych studentów. Władza stworzyła więc obraz żydów, jako „kozła ofiarnego” po to, aby przerzucić na nich odpowiedzialność. Każdy, kto stawał w obronie społeczności żydowskiej narażony był atak. W PRL nie istniało pojęcie wolnych mediów, a zawód dziennikarza ograniczał się jedynie do przekazywania dalej propagandy. Prasa była narzędziem w rękach władzy. Ta wykorzystywała nastroje w społeczeństwie oraz emocje ludzi w celu tworzenia alternatywnej rzeczywistości. Kłamstwa i manipulacje mediów sprawiły, że obywatele poddani byli ścisłej kontroli.